Το κυνηγετικό ένστικτο, τι είναι;
Για να πληρούν τις προϋποθέσεις για το ένστικτο του κυνηγιού, οι ειδικοί στη συμπεριφορά των σκύλων μιλούν πιο εύκολα για θηρευτή ή αρπακτικό ένστικτο.
Η αρπαγή, μια κινητήρια δύναμη
Στους σκύλους, η θήρευση είναι έμφυτη με την έννοια ότι εκφράζεται χωρίς να χρειάζεται να τη μάθει ο σκύλος. Είναι ένα από τα μηχανοκίνητα αφεντικά του σκύλου, μέρος του ενστίκτου του για γενιές. Αυτό που ονομάζεται μοτίβο-μοτέρ είναι, σύμφωνα με τον ορισμό του Joël Dehasse, «μια στάση, μια κίνηση ή μια ενστικτώδης και αυτοενισχυόμενη ακολουθία κινήσεων.Ωστόσο, σύμφωνα με αυτόν τον κτηνίατρο συμπεριφοράς, «Το ποδήλατο, ο καλπασμός, το κυνήγι ενός κινούμενου αντικειμένου, το σημάδεμα, το βλέμμα σε ένα αντικείμενο με χαμηλή στάση (όπως το κόλεϊ των συνόρων), το να φέρνεις, να ψάχνεις για ένα αδέσποτο κουτάβι είναι μοτίβα κινητήρα. »
Η αρπαγή είναι λοιπόν μια δραστηριότητα που δίνει μεγάλη ευχαρίστηση στον σκύλο. Όσο περισσότερο το εξασκεί, τόσο περισσότερο τον κάνει να θέλει να επιδίδεται σε αυτό ξανά και ξανά σαν μια ακατάσχετη εσωτερική παρόρμηση.
Εξάλλου, τα πάντα σχετικά με το σκυλί μας λένε ότι είναι ένα ζώο «κομμένο στο κυνήγι»: οι μύες του, τα δόντια του ακόμα και οι αισθήσεις του. Το όραμά του βασίζεται ιδιαίτερα στη λεπτή ανίχνευση των κινήσεων. Δημιουργεί μια υπερεπαγρύπνηση του σκύλου, μια διαστολή των κόρης του και μια συγκέντρωση όλης της προσοχής του να πηδήξει, να κυνηγήσει και να πιάσει το θήραμά του.
Πώς εκφράζεται το αρπακτικό ένστικτο στους σκύλους;
Συμπεριφορά θηρευτή που αποτελείται από διάφορες ακολουθίες συμπεριφορών (ή μοτίβα κινητήρων). Έτσι, μια πλήρης ακολουθία κυνηγετικής συμπεριφοράς περιλαμβάνει:
- προσανατολισμός,
- οπτική καθήλωση,
- το κυνήγι,
- η καταδίωξη,
- η σύλληψη,
- η αναφορά του θηράματος και/ή της θανάτωσης του ακολουθούμενη από την άμεση κατάποσή του ή την ταφή του λόγω καθυστερημένης κατάποσης.
Κάθε μία από αυτές τις συμπεριφορές υπάρχει ανεξάρτητα από τις άλλες και καθεμία από αυτές είναι το έναυσμα για την ακόλουθη συμπεριφορά.
Στον οικόσιτο σκύλο, η ανθρώπινη γενετική επιλογή έχει σπάσει αυτή τη σειρά θήρευσης προκειμένου να διατηρήσει μόνο τις συμπεριφορές που αποδεικνύονται χρήσιμες για ορισμένες ανθρώπινες δραστηριότητες. Για να γίνει αυτό, οι άνθρωποι επέλεξαν σκύλους που εξέφρασαν ή δεν εξέφρασαν κάποιες από αυτές τις συμπεριφορές.
Έτσι βρισκόμαστε στις μέρες μας με ράτσες σκύλων, γραμμές «εξειδικευμένες» σε μία ή περισσότερες από αυτές τις συμπεριφορές.Για παράδειγμα, η ανάκτηση θηραμάτων έχει γίνει «η ειδικότητα» των σκύλων ριτρίβερ (Λαμπραντόρ Ριτρίβερ, Γκόλντεν Ριτρίβερ) ενώ η καταδίωξη και το κυνήγι (μερικές φορές ακολουθείται από θανάτωση θηράματος) είναι τυπικές συμπεριφορές των τεριέ. Τα τσοπανόσκυλα έχουν επιλεγεί για την ικανότητά τους να διορθώνουν, να παρακολουθούν και να κυνηγούν τα ζώα χωρίς να τα αιχμαλωτίζουν.
Όταν η αρπαγή δημιουργεί καθημερινό πρόβλημα
Αν η έκφραση του αρπακτικού ενστίκτου εκτιμάται ιδιαίτερα και αναζητείται σε σκύλους που ασκούν το κυνήγι ή εργάζονται στο κοπάδι, συχνά απέχει πολύ από το να συμβαίνει σε έναν οικογενειακό σκύλο που δεν έχει ευκαιρία να εκφράσει τα ενστικτώδη κινητικά του μοτίβα.
Αυτό δυστυχώς συμβαίνει συχνά όταν ο ιδιοκτήτης του ζώου δεν έχει λάβει υπόψη του τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς της ράτσας πριν υιοθετήσει τον σύντροφό του ή/και δεν έχει κοινωνικοποιηθεί σωστάτον σκύλο του.
Χωρίς να μπορεί να μαζέψει ένα κοπάδι προβάτων, ένα Border Collie μπορεί να προσπαθήσει να ελέγξει ποδήλατα, αυτοκίνητα, παιδιά στο σπίτι και να αρχίσει να τρέχει πίσω από οτιδήποτε βρίσκεται σε κίνηση. Με αυτόν τον τρόπο, εκφράζει μόνο το ένστικτό του σε όλους αυτούς τους ανεπαρκείς στόχους, κάτι που δεν είναι χωρίς κίνδυνο για το ζώο και για «το θήραμά του».
Μερικοί σκύλοι θα εκφράσουν το αρπακτικό τους ένστικτο στα παιδικά λούτρινα ζωάκια κουνώντας τα, ξεκοιλιάζοντάς τα εκτός κι αν το κάνουν με αληθινό θήραμα, σκοτώνοντας τη γάτα του σπιτιού ή τα κοτόπουλα του γείτονα.
Το ένστικτο της αρπακτικής μπορεί επίσης να είναι πρόβλημα σε σκύλους με έντονο ένστικτο καταδίωξης, όπως συμβαίνει ιδιαίτερα με τα κυνηγόσκυλα. Τότε θα είναι πολύ δύσκολο να τους ανακαλέσετε εν ριπή οφθαλμού και να κάνετε τους ελεύθερους περιπάτους πολύ πιο επικίνδυνους.
Το κυνηγετικό ένστικτο: πώς να ζήσεις με αυτό;
Αποδεχτείτε αυτό που δεν μπορείτε να αλλάξετε
Ας είμαστε ξεκάθαροι: δεν μπορείτε να εξαλείψετε εντελώς τη συμπεριφορά ενός σκύλου ως αρπακτικό επειδή έχει τις ρίζες του σε αυτό. Ωστόσο, μερικές φορές είναι δυνατό να τα μειώσετε ή να βρείτε λύσεις για να τα κάνετε λιγότερο ενοχλητικά σε καθημερινή βάση.
Αν ο σκύλος σας δεν επιστρέψει στην ανάκληση
Αν αυτό που σας προβληματίζει σε καθημερινή βάση είναι το γεγονός ότι ο σκύλος σας δεν επιστρέφει παρά την καλή εκμάθηση της ανάκλησης από την πλευρά σας, να ξέρετε ότι υπάρχουν λύσεις για να μην χάνετε πλέον τον σκύλο σας κατά τη διάρκεια μιας βόλτας στη φύση. Οι σκύλοι που έχουν έντονο ένστικτο επιδίωξης μπορούν έτσι να αγνοήσουν όλα όσα έχουν μάθει όταν έχουν στο στόχαστρό τους θήραμα, κάτι που τους ωθεί να απομακρυνθούν από τον ιδιοκτήτη τους, ο οποίος στη συνέχεια τους καλεί μάταια για αρκετά λεπτά, αρκετές ώρες. Οι ιδιοκτήτες σκύλων που έχουν ήδη την πικρή εμπειρία μπαίνουν στον πειρασμό να εγκαταλείψουν τις βόλτες χωρίς λουρί για πάντα από φόβο μήπως χάσουν ξανά τον σκύλο τους.Με αυτόν τον τρόπο, του στερούν και τη δυνατότητα να τρέχει και να ασκείται σωματικά, κάτι που μπορεί να είναι η αιτία εμφάνισης διαταραχών συμπεριφοράς στο ζώο. Πώς λοιπόν να περπατάς να συνεχίσεις να περπατάς έναν τέτοιο σκύλο χωρίς λουρί;
Εντοπίστε τον σκύλο σας με κολάρο GPS
Αντί να εγκαταλείπετε εντελώς τους ελεύθερους περιπάτους, μπορείτε να εξοπλίσετε πλήρως τον σκύλο σας με ένα κολάρο παρακολούθησης GPS για να γνωρίζει πού βρίσκεται ανά πάσα στιγμή, χωρίς κανέναν κίνδυνο να τον χάσετε. Ορισμένα περιλαίμια GPS, όπως αυτά που προσφέρει το Chasseur.com, σας επιτρέπουν να παρακολουθείτε την κίνηση ενός σκύλου σε απόσταση μεγαλύτερη των 10 χιλιομέτρων, κάνοντας τις βόλτες σας ασφαλείς και παρακολουθώντας τις κινήσεις του σκύλου σας ανά πάσα στιγμή.
Ανακατευθύνετε τη συμπεριφορά του σκύλου σας
Κατά τη διάρκεια της βόλτας σας στην ύπαιθρο, προσέχετε τον σκύλο σας. Στη συνέχεια, όταν ο σκύλος σας σκληρύνει και περιμένει, στρέψτε αμέσως την προσοχή του πετώντας του μια μπάλα, για παράδειγμα.Από την άλλη, επιφυλάξτε παιχνίδια ρίψης για το συγκεκριμένο πλαίσιο και απαγορεύστε τα εντός έδρας. Με αυτόν τον τρόπο, θα βρείτε τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στην ικανοποίηση της ηθολογικής του ανάγκης χωρίς να την ενισχύετε αδικαιολόγητα. Φροντίστε να πετάξετε την μπάλα σε θάμνους, ώστε να μην είναι άμεσα προσβάσιμη στον σκύλο. Αν αφιερώσετε χρόνο για να τον πιάσετε, θα του επιτρέψει να μην ενθουσιαστεί και να "επιστρέψει κοντά του" , με αποτέλεσμα να είναι πολύ πιο πιθανό να σας ακούσει όταν του τηλεφωνήσετε.
Αν ο σκύλος σας κυνηγάει ποδήλατα, τζόκερ ή αυτοκίνητα
" Σε μέρη που κινδυνεύουν, είναι προφανώς σκόπιμο να κρατάτε το σκυλί σας με λουρί ή ακόμα και να φιμώνετε το σκυλί σας εάν προσπαθεί να αιχμαλωτίσει το θήραμά του δαγκώνοντας τις γάμπες ποδηλατών ή τζόκερ. "
Για αυτούς τους σκύλους, συνιστάται επίσης να αποφύγετε την ενίσχυση αυτής της συμπεριφοράς καταδίωξης προσφέροντάς τους παιχνίδια στο σπίτι ή, τουλάχιστον, να τα χρησιμοποιήσετε με σύνεση μην επιτρέποντας στον σκύλο να το φέρει στην ένδειξη σας.Συνιστάται επίσης να αφήσετε το σκυλί να απολαύσει τα ένστικτά του, με ελεγχόμενο και δομημένο τρόπο από τον ιδιοκτήτη, μέσω δραστηριοτήτων όπως το τρίποδο (για παράδειγμα) και να διδάξετε τον σκύλο να απομακρύνεται από το ενδιαφέρον χάρη στην εκμάθηση της ένδειξης "εσύ φεύγεις" . Το άρθρο μας με τίτλο "ο σκύλος μου τρέχει μετά από τζόγκερ και ποδήλατα" εξηγεί πώς να το κάνει.
Αν ο σκύλος σας δείχνει επιθετική επιθετικότητα
Μιλάμε για αρπακτική επιθετικότητα όταν ένας σκύλος σκοτώνει το θήραμα που έχει καταδιώξει. Μπορεί να είναι μικρό θήραμα όπως γάτα, κοτόπουλο ή τρωκτικό ή μεγαλύτερο θήραμα όπως πρόβατο ή κυνήγι. Εάν δεν είναι δυνατό να εξαφανιστεί αυτή η ληστρική συμπεριφορά, είναι δυνατό να μειωθούν οι κίνδυνοι συνεργαζόμενοι με έναν ικανό κυνολόγο. Συγκεκριμένα, θα χρειαστεί να εργαστείτε για την ενίσχυση του αυτοελέγχου του σκύλου.
--
Πηγή: Everything about Dog Psychology, Éditions Odile Jacob, 2009 από τον Dr Joël Dehasse
Οι θηρευτικές συμπεριφορές αναστέλλονται εν μέρει από την κοινωνικοποίηση του σκύλου. Έτσι, ένας σκύλος δεν θα κυνηγήσει το είδος στο οποίο είχε συνηθίσει από παιδί, το οποίο στη συνέχεια θα θεωρεί «φίλους». Είναι λοιπόν απαραίτητο να συνηθίσει ο σκύλος να βρίσκεται γύρω από όσο το δυνατόν περισσότερα ζωικά είδη κατά την περίοδο κοινωνικοποίησής του και να τον αντιμετωπίσει με διάφορα μέρη, ανθρώπους και περιβάλλοντα, προκειμένου να περιοριστεί η ανάπτυξη συμπεριφορών που μπορεί να είναι ενοχλητικές στη μελλοντική του ζωή.